563 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Hakkında Hukuki Değerlendirme ve Dava Süreci
Özet:
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB), 563 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliği’nin 4. maddesinin yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle Danıştay’a dava açmıştır. Tartışmalı Tebliğ, 31 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak, vergi mükelleflerine belirli şartlarda düzeltme beyannamesi verme yükümlülüğü getirmiştir. Ancak TÜRMOB, bu düzenlemenin hukuka aykırı olduğunu savunmaktadır.
Tebliğin Detayları
563 Sıra No’lu Tebliğ’de, özellikle enflasyon düzeltmesi ile ilgili şu düzenlemeler yer almaktadır:
31/12/2023 tarihli brüt satışları 50 milyon TL’nin altında olan mükelleflerin enflasyon düzeltmesi yapmaması öngörülmüştür.
2024’ün 2. geçici vergi döneminde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutanların, düzeltme beyannamesi vermesi gerektiği belirtilmiştir.
Düzeltme işlemlerinin beyannamelerin yasal süresi içinde yapılması durumunda vergi cezası veya gecikme faizi uygulanmayacağı, ancak düzeltme yapmayanlara ceza verileceği ifade edilmiştir.
TÜRMOB’un Hukuki İtirazları
Zorunlu Düzeltme Beyannamesi Kavramı Hukuka Aykırıdır:
Vergi hukukunda, “düzeltme beyannamesi” iradi bir işlem olup, mükellefin isteğine bağlıdır. İdarenin, genel düzenleyici bir işlemle zorunlu düzeltme beyannamesi talep etme yetkisi bulunmamaktadır.
Vergi Hatası Unsurunun Yokluğu:
VUK’un “Vergi Hatalarını Düzeltme ve Reddiyat” başlıklı bölümünde, vergi hatalarının hangi durumlarda ve nasıl düzeltileceği açıkça düzenlenmiştir. Ancak 563 No’lu Tebliğ’de belirtilen düzeltme zorunluluğu, bir vergi hatası olmadığı halde dayatılmıştır.
Vergiyi Doğuran Olayın Gerçek Mahiyeti Esasıyla Çelişmektedir:
Tebliğ, VUK’un 3. maddesi gereği gerçek mahiyete uygun olarak kayıt altına alınmış işlemleri, bu gerçeklikten uzaklaştırmayı öngörmektedir.
Kanunun Üstünde Düzenleme Yapılamaz:
VUK’un mükerrer 298. maddesi uyarınca, Maliye Bakanlığı’nın yetkileri arasında, Tebliğ’deki şekilde bir düzenleme yapma yetkisi bulunmamaktadır. Vergi düzenlemelerinin Anayasa’nın 73. maddesi uyarınca yasayla yapılması zorunludur.
Defter-Beyanname Uyumsuzluğu Yaratılmaktadır:
Tebliğ, defter kayıtlarının değiştirilmesini değil, yalnızca beyannamelerin farklı bir şekilde düzenlenmesini öngörmektedir. Bu durum, mükelleflerin defter ve beyanname arasında uyumsuzluk yaratmasına neden olmaktadır.
İade ve Vergi İhtilafları Konusunda Belirsizlikler:
Düzeltme beyannamesi verenlerin fazla ödediği vergilerin iadesi ve bu iadelerin nasıl yapılacağına dair Tebliğ’de herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Vergi Cezası ve Gecikme Faizi Dayatması:
Tebliğ, düzeltme yapmayanlara ceza uygulanacağını ifade etmektedir. Ancak, Anayasa Mahkemesi kararlarına göre, idarenin suç ve ceza yaratma yetkisi bulunmamaktadır.
Olası Hukuki Sonuçlar
Danıştay Süreci: TÜRMOB, Tebliğ’in 4. maddesinin yürütmesinin durdurulması ve iptali için Danıştay’a dava açmıştır. Davanın hızlı sonuçlanması beklenmektedir.
Mükelleflerin Durumu: Meslek mensuplarının, mükelleflerin durumunu değerlendirerek düzeltme beyannamesi verip vermeyeceklerine karar vermeleri ve mükelleflerden onay alarak ilerlemeleri önerilmektedir.
Sonuç
563 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği, muhasebe meslek mensupları ve mükellefler arasında ciddi tartışmalara yol açmıştır. Tebliğ, enflasyon düzeltmesi sürecinde birçok hukuki ve teknik belirsizlik yaratmaktadır. TÜRMOB’un hukuki itirazları ve meslektaşlarının haklarının korunmasına yönelik mücadelesi devam etmektedir. Danıştay’dan çıkacak karar, Tebliğ’in uygulanabilirliği konusunda belirleyici olacaktır.
TÜRMOB’un Mesleki Kamuoyuna Çağrısı:
Meslek mensuplarının, mükelleflerin vergisel durumlarını dikkate alarak ihtiyatlı bir şekilde hareket etmeleri, ileride doğabilecek sorunları önlemede etkili olacaktır.
563 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği 31/08/2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanmıştır