Kira Gelir Vergisi ve Yıllık Gelir Vergisi: Kimler Ödemeli ve Nasıl Hesaplanır?
Türkiye’de vergi yükümlülüğü, kişilerin elde ettiği gelir türüne göre değişiklik gösterir. Özellikle, gayrimenkul sahipleri için kira gelir vergisi, serbest meslek erbapları ve ticaret yapan kişiler için ise yıllık gelir vergisi büyük önem taşır. Vergi mükellefleri, gelirlerini doğru şekilde beyan etmeli ve belirlenen sürelerde ödemelerini gerçekleştirmelidir. Bu yazımızda, kira gelir vergisi ve yıllık gelir vergisi arasındaki farkları, kimlerin mükellef olduğunu ve nasıl hesaplandığını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Kira Gelir Vergisi Nedir?
Kira gelir vergisi, taşınmaz mal sahiplerinin kiraya verdikleri konut veya işyerlerinden elde ettikleri gelirler üzerinden devlete ödedikleri vergidir. Türkiye’de bu vergi, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında düzenlenmiştir ve her yıl Mart ayında bir önceki yıla ait gelirler için beyan edilmesi gerekmektedir.
Kimler Kira Gelir Vergisi Ödemek Zorundadır?
Her taşınmaz sahibi kira gelir vergisi ödemek zorunda değildir. 2024 yılı için belirlenen istisna tutarları dikkate alınarak şu kurallar geçerlidir:
- Konut kira geliri 33.000 TL’yi aşan kişiler beyanname vermelidir.
- İşyeri kira geliri 230.000 TL’yi aşan kişiler beyanname vermelidir.
- İşyeri kira gelirlerinde brüt gelir 230.000 TL’nin altında olsa dahi, stopaj yoluyla vergi kesintisi yapılmaktadır.
Kira gelir vergisi beyanı, 1 Mart – 31 Mart tarihleri arasında verilmelidir. Beyannamenizi Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) Hazır Beyan Sistemi üzerinden online olarak verebilirsiniz.
Kira Gelir Vergisi Hesaplama
Kira gelir vergisi hesaplanırken iki yöntem uygulanabilir:
- Götürü Gider Yöntemi: Gelirin %15’i gider olarak kabul edilir ve kalan tutar üzerinden vergi hesaplanır.
- Gerçek Gider Yöntemi: Kira geliri elde edilen taşınmaz için yapılan harcamalar (bakım, sigorta, faiz giderleri vb.) düşülerek net vergi matrahı hesaplanır.
Vergi Dilimleri (2025 İçin Geçerli Oranlar)
| Gelir Dilimi (TL) | Vergi Oranı (%) |
|---|---|
| 0 – 110.000 TL | %15 |
| 110.000 – 230.000 TL | %20 |
| 230.000 – 550.000 TL | %27 |
| 550.000 – 1.900.000 TL | %35 |
| 1.900.000 TL ve üzeri | %40 |
Örneğin, 40.000 TL kira geliri elde eden bir mükellef, 33.000 TL istisna düşüldükten sonra kalan 7.000 TL üzerinden %15 vergi ödeyecektir, yani 1.050 TL vergi yükümlülüğü doğacaktır.
Yıllık Gelir Vergisi Nedir?
Yıllık gelir vergisi, bir takvim yılı içinde elde edilen kazançlar üzerinden hesaplanan ve devlete ödenen vergidir. Türkiye’de Gelir Vergisi Kanunu’na göre serbest meslek erbapları, ticaret yapanlar ve belirli sınırları aşan maaş geliri elde eden bireyler yıllık gelir vergisine tabidir.
Kimler Yıllık Gelir Vergisi Ödemek Zorundadır?
Gelir Vergisi Kanunu’na göre aşağıdaki gelirleri elde eden kişiler yıllık gelir vergisi mükellefidir:
- Ticari kazançlar (şirket ortakları, esnaf, tüccarlar)
- Serbest meslek kazançları (avukatlar, doktorlar, mühendisler vb.)
- Gayrimenkul sermaye iradı (kira gelirleri)
- Maaş ve ücret gelirleri (belirli bir sınırı aşan maaş sahipleri)
- Menkul sermaye iradı (faiz, hisse senedi gelirleri vb.)
- Değer artış kazançları (gayrimenkul veya yatırım araçlarının satışından elde edilen gelirler)
Yıllık Gelir Vergisi Hesaplama
Yıllık gelir vergisi hesaplanırken, bir takvim yılı boyunca elde edilen toplam kazançlar dikkate alınır ve yukarıda belirtilen vergi dilimleri uygulanır.
Örneğin, serbest meslek kazancı olarak 180.000 TL gelir elde eden bir kişi, şu şekilde vergi ödeyecektir:
- İlk 110.000 TL için: 110.000 TL × %15 = 16.500 TL
- Kalan 70.000 TL için: 70.000 TL × %20 = 14.000 TL
- Toplam vergi yükümlülüğü: 30.500 TL
Kira Gelir Vergisi ve Yıllık Gelir Vergisi Arasındaki Farklar
| Kira Gelir Vergisi | Yıllık Gelir Vergisi |
| Sadece gayrimenkul kira gelirlerini kapsar. | Farklı gelir türlerini kapsar (ticaret, maaş, menkul vb.). |
| Her yıl Mart ayında beyan edilir. | Mart ayında beyan edilir ancak farklı ödeme planları vardır. |
| İstisna tutarı (33.000 TL) bulunur. | Belirli gelir türlerinde istisna olabilir. |
| Götürü veya gerçek gider yöntemi seçilebilir. | Gelir türüne göre değişen vergilendirme sistemleri uygulanır. |
Sonuç: Vergilerinizi Zamanında Ödeyin!
Kira gelir vergisi ve yıllık gelir vergisi, devletin en önemli gelir kaynaklarından biridir. Vergi yükümlülüğünüzü zamanında yerine getirmek, cezai işlemlerden kaçınmanızı sağlar.
- Kira gelir vergisi beyanı için son tarih 31 Mart 2025’tir.
- Yıllık gelir vergisi beyanı için de 31 Mart 2025’e kadar başvurulmalıdır.
- Vergilerinizi GİB’in online sisteminden veya vergi dairelerinden ödeyebilirsiniz.
Her iki vergi türüyle ilgili daha fazla bilgi almak için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (www.gib.gov.tr) resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
