İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNE İLİŞKİN
GENEL KURALLAR
İş sağlığı ve güvenliği, çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruma amacı güden çok
önemli bir alandır. Bu kapsamda, iş yerlerinde alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi
ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi adına
işverenler çeşitli sorumluluklara sahiptir. 29 Aralık 2021 tarihli ve 28512 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği bu sorumlulukları
detaylı bir şekilde düzenlemiştir. Yönetmeliğe göre işverenler, iş yerlerinde iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerini etkin bir şekilde yürütmek amacıyla bazı yükümlülüklere sahiptir.
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Kuruluşu
İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirebilmek için iş yeri sağlık ve
güvenlik birimleri kurmak zorundadır. Bu birimler, iş yerlerinde sağlık ve güvenlik
tedbirlerinin alınmasından, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesine kadar
geniş bir yelpazede hizmet verir. Ayrıca, iş yerlerinde çalışanların ilk yardım ve acil tedavi
gereksinimlerini karşılamak, koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerini sunmak da bu
birimlerin görevleri arasında yer alır.
Eğer iş yerinde gerekli niteliklere sahip bir iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı
bulunmuyorsa, işverenler bu hizmetleri bir Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) veya
Çalışan Sağlığı Merkezlerinden (ÇASMER) alabilirler. OSGB ve ÇASMER, iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerini yürütebilmek için gerekli donanım ve personele sahip, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş birimlerdir.
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB)
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB), kamu kurumları, organize sanayi bölgeleri ve
Türk Ticaret Kanunu’na göre faaliyet gösteren şirketler tarafından iş yerlerine iş sağlığı ve
güvenliği hizmetleri sunmak amacıyla kurulmuş birimlerdir. Bu birimler, iş yerlerinde
sağlık ve güvenlik tedbirlerinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için gerekli donanım ve
personel ile donatılmıştır. Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bu birimler, işverenlerin
yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için gerekli desteği sağlar.
Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER)
Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER), Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak iş yerlerine iş sağlığı
ve güvenliği hizmetleri sunmak üzere yetkilendirilen birimlerdir. ÇASMER’ler,
çalışanların sağlığına yönelik çeşitli hizmetler sunar ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda
gerekli denetimleri yapar. ÇASMER, özellikle iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı gibi
profesyonellerin istihdam edildiği ve çalışanlara koruyucu sağlık hizmetleri sunulan
birimlerin başında gelir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yürütme Yükümlülüğü
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilmek için gerekli tedbirleri almalıdır.
İşverenin yükümlülükleri arasında; iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili
görevlendirilen personelin etkin bir şekilde çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri
yapmak, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirlerin yazılı olarak yerine getirilmesini
sağlamak ve sağlık hizmetlerini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu temin
etmek yer alır.
Ayrıca, iş yerlerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürüten personelin görevlerini yerine
getirebilmesi için gerekli çalışma süresi ve çalışma ortamı sağlanmalıdır. İş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerinin verimli olabilmesi için gerekli araç, gereç ve mekan gibi ihtiyaçlar
da işveren tarafından karşılanmalıdır.
İş yerlerinde meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, iş sağlığı ve
güvenliği uzmanlarının ve iş yeri hekimlerinin görevidir. Bu kişilerin görevlerini yerine
getirebilmesi için Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydıyla yeterli çalışma
süresi sağlanmalıdır. Ayrıca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu çalışanların ölümü
veya maluliyeti ile sonuçlanan durumlar, işveren tarafından derhal Genel Müdürlüğe
bildirilmelidir.
İSG KATİP Sistemi
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili tüm veriler, İSG KATİP (İş Sağlığı ve Güvenliği
Kayıt ve Takip Sistemi) üzerinden takip edilmelidir. İşverenler, bu sistem aracılığıyla iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili bilgileri düzenli olarak güncellemeli ve ilgili mercilere
bildirmelidir.
Sonuç
İş sağlığı ve güvenliği, iş yerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak adına
önemli bir konudur. İşverenler, bu hizmetleri yerine getirmek için çeşitli yükümlülükler
taşır ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi, iş kazaları ve meslek hastalıklarının
önlenmesi açısından büyük önem taşır. Yönetmeliklere uygun bir şekilde iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi, iş yerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı
oluşturulmasına katkı sağlar. Bu nedenle, işverenler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini
etkili bir şekilde yürütmek için gerekli önlemleri almalı ve düzenlemelere uygun hareket
etmelidir.